پایگاه خبری جماران: طی روزهای اخیر انتشار پیش‌نویس طرح ترامپ برای صلح اوکراین، موجی از واکنش‌های منفی از سمت کشورهای اروپایی را در پی داشته است. به رسمیت شناختن مالکیت روسیه بر شبه‌جزیره کریمه و مناطق اشغال‌شده اوکراین در ۴ سال اخیر، کاهش چشمگیر اندازه ارتش اوکراین و افزودن بندی به منظور عدم پیوستن به ناتو در قانون اساسی این کشور، از جمله امتیازات قابل توجهی است که این طرح برای روسیه در نظر گرفته، بدون اینکه این کشور را وادار به دادن امتیازات خاصی کند.
در شرایطی که سه ماه از آخرین دیدار بی‌نتیجه ترامپ و پوتین می‌گذرد و حتی دیدار ماه گذشته این دو مقام ارشد آمریکایی و روسی در مجارستان لغو شد و اخیرا هم شاهد تصویب بسته تحریمی جدیدی علیه روسیه بودیم، ارائه ناگهانی چنین طرحی از سمت ترامپ بسیار عجیب به نظر می‌رسد و همین باعث شده شایعاتی مبنی بر هماهنگی پشت‌پرده ترامپ با پوتین برای طرح این پیشنهاد مطرح شود.
مرتضی مکی در گفت‌وگو با خبرنگار جماران، با اشاره به شکست ترامپ برای پایان‌دادن به جنگ اوکراین طی یک سال اخیر اظهار کرد: «صلح در برابر زمین» اصلی‌ترین محور طرح ۲۸ ماده‌ای ترامپ برای آتش‌بس اوکراین است. در حقیقت بر اساس این طرح، اوکراین باید برای به دست آوردن امنیت و تداوم حمایت‌های آمریکا، از بخشی از سرزمین‌های خود بگذرد. زلنسکی نمی‌تواند بدون همراهی آمریکا، به جنگ با روسیه ادامه دهد و شاید حتی در صورتی که بخواهد بدون پشتوانه آمریکا همچنان با روسیه بجنگد، نهایتا مجبور به دادن بخش‌های بیشتری از سرزمین خود شود. لذا اوکراین مجبور به پذیرش طرحی است که در وهله اول برای این کشور و در وهله بعدی، برای کشورهای اروپایی یک شکست به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: اکنون اروپا هیچ ایده‌ای برای دستیابی به صلح متوازن با روسیه ندارد، زیرا جنگ اوکراین به یک مسأله حیثیتی برای پوتین تبدیل شده و حاضر نیست به راحتی و بدون کسب دستاورد به آن پایان دهد. لذا با وجود انتقادات تندی که از سمت کشورهای اروپایی و حتی سناتورهای دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا نسبت به طرح ترامپ برای صلح اوکراین مطرح شده، نمی‌توان هیچ جایگزین دیگری را برای پایان دادن به جنگ اوکراین متصور بود، زیرا هیچ طرح دیگری نمی‌تواند تا به این حد رضایت روسیه را جلب کند.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با اشاره به اینکه گفته می‌شود ترامپ در پشت‌پرده، برای تدوین این طرح با روس‌ها توافق کرده است، افزود: به علاوه، وقتی به اولویت‌های سیاست خارجی دولت دوم ترامپ نگاه می‌کنیم، این طرح قابل توجیه است، زیرا اولویت نخست ترامپ، مهار توسعه اقتصادی و نظامی چین است و روسیه تهدیدی جدی برای آمریکا محسوب نمی‌شود.
مکی اضافه کرد: با فروپاشی شوروی و گسترش ناتو به شرق اروپا و حتی جمهوری‌های سابق شوروی و شکل‌گیری انقلاب‌های رنگی و مخملی در کشورهایی نظیر اوکراین، گرجستان و قرقیزستان، حوزه نفوذ روسیه بسیار محدود شده است. لذا این کشور اگرچه یک قدرت بزرگ نظامی و هسته‌ای به شمار می‌رود، اما به اندازه چین برای آمریکا خطرناک نیست و لذا ایالات متحده می‌خواهد هر چه سریع‌تر جنگ اوکراین را پایان داده و به مهار چین بپردازد.
وی با بیان اینکه بدین ترتیب اروپا حمایت‌های آمریکا را در مواجهه با روسیه از دست می‌دهد، عنوان کرد: در دوران پس از جنگ جهانی دوم، اولویت‌های سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا و آمریکا تقریبا هم‌سو بود و پیمان ناتو و دیگر همکاری‌های نظامی و اقتصادی نیز بر همین اساس شکل گرفت. اما در دولت دوم ترامپ، اولویت‌های آمریکا با اروپا متفاوت شد؛ به عنوان مثال، در حالیکه روسیه برای اروپا تهدید اول است، برای آمریکا چنین جنبه تهدیدآمیزی ندارد و لذا شاهد شکل‌گیری شکاف‌های عمیق بین اروپا و آمریکا هستیم.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: این وضعیت می‌تواند هم به تضعیف پیمان ناتو بیانجامد و هم دولت‌های اروپایی را وادار می‌کند برای مقابله با روسیه، بیشتر متکی به خودشان باشند تا آمریکا. در حقیقت اگرچه طرح ۲۸ ماده‌ای ترامپ می‌تواند به جنگ اوکراین پایان دهد، اما در عین حال می‌تواند نقطه پایانی برای اتحاد استراتژیک آمریکا و اروپا نیز باشد. پیمان ناتو دیگر آن جایگاه سابق را در سیاست‌های آمریکا و اروپا نخواهد داشت و اروپایی‌ها مجبور به بازتنظیم روابط خود با روسیه خواهند شد.
مکی اضافه کرد: هرچند آمریکا برای حفظ جایگاه بین‌المللی خود همچنان به همکاری با اروپا در عرصه‌های مختلف ادامه خواهد داد، اما در صورت بروز بحران‌های امنیتی در اروپا، دیگر آمریکا حاضر به پرداخت هزینه‌های سنگین برای حمایت از آن نخواهد بود. کما اینکه هم‌اکنون نیز ترامپ تأکید دارد که کشورهای اروپایی باید هزینه‌هایی که آمریکا برای حمایت از اوکراین می‌پردازد را به ایالات متحده بازگردانند.
وی با اشاره به مذاکرات آمریکا و اوکراین برای تغییر در پیش‌نویس طرح ترامپ، بیان کرد: اصلاحات احتمالی این طرح به گونه‌ای خواهد بود که نظر منفی روسیه را به همراه نداشته باشد. لذا در اصول بنیادین آن تغییری شکل نخواهد گرفت. روسیه می‌خواهد بخش‌هایی از اوکراین را که طی ۴ سال اخیر تصرف کرده، رسما به خاک خود ملحق کند و حتی انتظار دارد به موجب طرح ترامپ، بخش‌های بیشتری از جمله مناطق باقی‌مانده دونباس که هنوز تحت کنترل اوکراین قرار دارد را نیز از آن خود کند.
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل افزود: بنابراین ترامپ اگر بخواهد در طرح پیشنهادی خود تغییراتی بدهد، چیزی از امتیازات در نظر گرفته‌شده برای روسیه کم نخواهد کرد، بلکه نهایتا ممکن است تعهدات نظامی، اقتصادی و امنیتی بیشتری به اوکراین بدهد و Microsoft Excel رایگان از طرف دیگر، اروپا نیز بپذیرد که تحریم‌های روسیه را لغو کند. به نظر نمی‌رسد که بیش از این، تغییرات دیگری در طرح صلح ترامپ شکل گیرد.